ल्यांग

लास्टै ल्यांग गर्यो यार तेल्ले … आज भोलि धेरैजसोको जन जिब्रो मा झुन्डिएको शब्द। चिया गफमा एक जना दाईले मलाई सोध्नु भयो, यो ल्यांग भनेको चैं खासमा के हो? कसैले गिदी हान्छ नि तेल्लाई ल्यांग भन्छन भनेर उत्तर दिएँ मैले तर त्यहीं देखि यसबारे मलाई लेख्न कुत कुत लाग्यो । अंग्रेजीमा Slang शब्दहरु जन्मिए जस्तै नेपालीमा जन्मिन थालेको धेरै त भएको जस्तो छैन। तर चलन चल्तीमा अत्याधिक रूपमा प्रयोगमा आउन थालेको छ। 

केहि शब्दहरु अपभ्रंश भएर Slang को रूप लिएको छन् जस्तो कि सोल्टा, हाम्रो चलनचल्ती र संस्कृति अनुसार दाजुको सालो अथवा साली सोल्टी वा सोल्टिनी हो तर अचेल सोल्टी चाहीं स्त्रिलिंगी रुप जस्तो मानिएर सोल्टा उत्पन्न भएको छ, अरुले यो कति सजिलै पचाउँछन् थाहा छैन तर मलाई यो पचाउन एकदमै अफ्ठ्यारो लाग्छ। 

तपाईंलाई के लाग्छ, सबै भन्दा धेरै प्रयोग हुने Slang के होला? मेरो हिसाबमा ट्यापे हो जस्तो लाग्छ। लागुऔषध दुर्व्यसनी जस्तो परेको, हेर्दै ख्याउटे, खोपिल्टो परेको गाला, नितम्ब भन्दा तल कसिएको जिनको पाइन्ट, बेहिसाबको कपाल देख्नै नहुने, ट्यापे, हाम्रो अन्दाजले पनि ट्यापे भनेर सोच्छ।  

जे सुकै गर् मलाई लिनु दिनु केहि छैन भन्नु पर्यो भने हामी "बाल" दिन्छौं। यो खासमा भारतबाट आयातित Slang हो। बाल अर्थात् हिन्दीमा कपाल, मलाई कपाल बराबर पनि मतलब छैन भन्नु नै बाल दिनु हो। कुनै पनि कुराले उग्र रुप लियो अथवा केही कुरा पराकाष्ठमा पुग्यो भने बबाल हुन्छ। कसैले राम्रो खेल्यो भने, क्या बबाल खेल्यो, कुनै राम्रो चलचित्र छ भने ओह हो!!! बबाल छ त्यो फिल्म त।

ओह हो जिग्री, के छ खबर? जिग्री यानी मिल्ने साथी। तर जिग्री कसरी भन्ने सोच्नुहोला, जय होस् छिमेकी मुलुकको, जिगर अर्थात् कलेजो, हिन्दीमा र त्यहिँबाट जन्मियो जिग्री। हाम्रो तिर चाहिँ साथी मन, मुटुको नजिक हुन्छ, उता चाहिँ साथीको बासस्थान कलेजो नजिकै हुँदो रहेछ।

अचेल ल्यांग संग संगै भेजा पनि हुन्छ, पर्यायवाची Slangs हुन् भेजा र ल्यांग, र फेरी पनि भेजा यानी मस्तिष्क, हिन्दीमै। अर्का एक थरी हुन्छन जो बिल्ला हान्छन, यो कताबाट अपभ्रम्षित भयो पत्तो पाउन सकिएन किनकी यसको अर्थ गिज्याउनु अथवा कसैको मजाक उडाउनु हुन्छ र यसको ठ्याक्कै नेपाली शब्द गिल्ला हुन आउँछ।  

Slangs को पोको फुकाउँदै जाँदा शुरु मा उल्लेख गरेको "लास्टै" लाई त्यसै छोड्न मिलेन। अंग्रेजीको लास्ट यानी अन्तिम, अन्ततोगत्वा हुने त्यही हो भन्ने बुझाउने भएकोले नै प्रयोग मा आएको हुन सक्छ।  नेपालीमा अलि कमजोर भएकाहरुलाई अन्ततोगत्वा भनेको Ultimately हो।

पाखे, अलि दूर दराज गाउँबाट आएका शहरी भेष भुषासंग नमिल्दो आवरण अनि लवज भएकालाई शहरका "सम्भ्रान्त" भनाउँदा वर्गले भन्न रुचाउने शब्द। धेरै जसो डाँडा पाखा (आंकडामा नजाउँ) भएको देशमा पाखामा बसोबास गर्ने हामी सबै पाखे। यो अर्थमा हाम्रो राजधानी पनि पाखा नै भन्दा फरक पर्दैन, अलि ठुलो खाले पाखा र राजधानीबासी पनि पाखे।

बेला अनुसार आफूलाई अभिव्यक्त गर्नलाई यस्ता शब्दहरु आउंदै जाँदै गर्छन् र प्रभाव पार्ने कारकहरु जस्तो कि चलचित्र चाहे त्यो हिन्दी होस् या नेपाली, नयाँ पिढीको नयाँ शैलीलाई पनि नकार्न सकिंदैन तर जब सम्म यस्ता शब्दले अभिव्यक्तिमा मिठास दिन्छ र कसैको भावनामा प्रत्यक्ष चोट पुर्याउँदैन तब सम्म यी शब्दहरुले शब्दकोशमा ठाउँ नपाए पनि जन जिब्रोमा प्रशस्त ठाउँ पाइरख्ने छन्।  

Nishil

19/02/2019